Khoa Ngoại tổng quát Bệnh viện Nhân dân 115 vừa qua đã nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) thành công cho một bệnh nhân 97 tuổi bị nhiễm trùng đường mật nặng do sỏi ống mật chủ.
Thạc sĩ Bác sĩ Nguyễn Thế Toàn là bác sĩ điều trị và trực tiếp làm ERCP trên bệnh nhân cho biết:
Đó là trường hợp của cụ bà H.T.D sinh năm 1922, ở Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh. Tiền căn của bệnh nhân hoàn toàn không có bệnh lý gì bất thường. Cách nhập viện 4 ngày, bệnh nhân bỏ ăn, đau bụng thượng vị và hạ sườn phải, sau đó sốt lạnh run, vàng da vàng mắt.
Bệnh nhân được gia đình đưa nhập viện tại một bệnh viện địa phương rồi chuyển viện Bệnh viện Nhân dân 115. Bệnh nhân được chuyển đến khoa Ngoại tổng quát để điều trị.
Qua thăm khám, bác sĩ ghi nhận bệnh nhân tỉnh, vàng da vàng mắt, sốt lạnh run từng cơn, buồn nôn, ấn chẩn đau hạ sườn phải.
Bệnh nhân được thực hiện các cận lâm sàng cần thiết, một số kết quả đáng chú ý như sau:
- Tổng phân tích tế bào máu: WBC: 22.82 K/uL, Neu: 20.32 K/uL, Neu%: 89.0%.
- Sinh hóa máu:
- AST: 211.1 U/L, ALT: 139.3 U/L.
- Bilirubin toàn phần: 87 umol/L (tăng gấp 5 lần, trong đó Bilirubin trực tiếp chiếm đa số).
- Urea: 7.80 mmol/L, Creatinine: 118.8 umol/L.
- CT scan bụng có cản quang:
- Giãn lớn đường mật trong và ngoài gan, đường kính ống mật chủ khoảng 17mm. Nghi có sỏi ống mật chủ đoạn cuối.
- Sỏi túi mật có đường kính ngang khoảng 30mm, thành túi mật mỏng.
- Giãn ống tụy chính, đường kính khoảng 7mm.
Bệnh nhân được chẩn đoán: Nhiễm trùng đường
mật nặng do sỏi ống mật chủ, sỏi túi mật – Suy thận cấp và được điều trị bằng
kháng sinh nhưng không cải thiện. Do đó các bác sĩ khoa Ngoại Tổng quát quyết định
tiến hành ERCP cấp cứu để đặt stent giải áp đường mật cho bệnh nhân bên cạnh việc
tiếp tục điều trị kháng sinh. ThS. BS. Nguyễn
Thế Toàn - khoa Ngoại Tổng quát đã
giải thích kỹ cho người nhà về tình trạng bệnh, sự cần thiết thực hiện ERCP
và những nguy cơ khi thực hiện ERCP
cho bệnh nhân (đặc biệt là bệnh nhân này đã 97 tuổi). Thủ thuật được tiến hành từng bước cẩn
thận và diễn ra thuận lợi, trong đó 01 stent nhựa 10Fr dài 7cm đã được đặt vào ống
mật chủ, chụp Xquang đường mật cản quang trước và sau đặt stent. 
Hình 3: Hình ảnh ERCP đặt stent (mũi tên xanh) giải áp đường mật cho bệnh nhân.
Sau thủ thuật tình trạng bệnh nhân diễn tiến tốt, bệnh nhân tỉnh, sinh hiệu ổn, không sốt, còn đau nhẹ hạ sườn phải. Bệnh nhân được xuất viện sau đó 2 ngày.
ThS. BS. Nguyễn Thế Toàn cho biết thêm: “Bệnh nhân này cao tuổi (97 tuổi) nên nếu mổ mở (cổ điển) có thể bệnh nhân sẽ không qua khỏi. Do đó để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân, trong giai đoạn cấp cứu này chúng tôi quyết định làm ERCP để đặt stent giải áp đường mật cho bệnh nhân trước, sau vài tháng sẽ thực hiện ERCP lần 2 để lấy hết sỏi và lấy stent ra. Đây là trường hợp thứ 2 bệnh nhân 97 tuổi được chúng tôi làm ERCP thành công trong năm 2019 (tổng cộng có hơn 10 bệnh nhân trên 90 tuổi được điều trị thành công với kỹ thuật ERCP tại Bênh viện Nhân dân 115 trong năm 2019)”.
Hình 4: ThS. BS.
Nguyễn Thế Toàn khám kiểm tra tình trạng bệnh nhân sau khi làm ERCP
Từ trường hợp của bệnh nhân H.T.D, BS. Toàn khuyến cáo:
- Người dân nên khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Trường hợp đã phát hiện có sỏi đường mật thì nên tái khám mỗi 6 tháng và khi có biến chứng thì cần đến ngay các cơ sở y tế có kỹ thuật nội soi để can thiệp.
- Về phương pháp điều trị sỏi đường mật người dân nên thực hiện can thiệp sớm và chủ động, vì khi biến chứng xảy ra thì sẽ nguy hiểm hơn. Cụ thể:
+ Đối với bệnh nhân có sỏi túi mật thì có thể phẫu thuật cắt túi mật nội soi.
+ Đối với bệnh nhân có sỏi ống mật chủ thì có thể làm ERCP (cắt cơ vòng Oddi lấy sỏi ống mật chủ).
+ Đối với bệnh nhân có cả sỏi túi mật và sỏi ống mật chủ thì tại Bệnh viện Nhân dân 115 chúng tôi có thể thực hiện được cả phẫu thuật cắt túi mật nội soi và ERCP trong cùng 1 lần phẫu thuật (gần 500 trường hợp thành công từ năm 2012 đến nay).
+Sau khi can thiệp bệnh nhân nên tái khám mỗi 3 đến 6 tháng vì sỏi có thể tái phát.
- Ngoài ra người dân nên biết là thuốc làm tan sỏi có hiệu quả rất thấp (dưới 10%) và phải uống lâu dài nên không phải là phương pháp điều trị phổ biến.
Nhựt Quang
