Các triệu chứng chính của bệnh này là sốt, ho và khó thở, với các tổn thương phổi đa dạng tùy theo giai đoạn bệnh.
CT scan ngực rất hữu ích cho các bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh trong việc phát hiện và chẩn đoán sớm tình trạng khẩn cấp của bệnh nhân viêm phổi do Covid-19.
X quang cổ điển có thể phát hiện được bệnh nhưng không nhạy bằng CT scan.
Tổn thương dạng kính mờ vùng ngoại vi phổi trái trên phim X quang
Việc hồi cứu những bệnh nhân nhiễm Covid-19 ở Trung Quốc, hình ảnh chụp CT scan ngực của 21 bệnh nhân có triệu chứng được xem xét để từ đó tìm ra những tính chất điển hình nhất.
Các phát hiện trên CT scan điển hình bao gồm: tổn thương phổi hai bên dạng kính mờ, đông đặc nhu mô, đôi khi có dạng tròn và phân bố ở ngoại vi phổi. Đáng chú ý là không có hình ảnh tổn thương dạng nốt rời rạc, tràn dịch màng phổi hay viêm hạch bạch huyết.
Tổn thương dạng kính mờ (ground – glass opacity) hay đông đặc (consolidation) ở phổi có thể nói một cách dễ hiểu là hình ảnh tăng đậm độ ở phổi, nếu thấy rõ mạch máu đi qua được gọi là kính mờ; nếu không thấy rõ mạch máu đi qua, có thể có kèm theo khí phế quản đồ bên trong được gọi là đông đặc.
Hình ảnh CT scan ngực ở bệnh nhân nhiễm Covid-19: (a) kính mờ; (b) kính mờ với tổn thương mô kẽ trong tiểu thùy và gian tiểu thùy (hình ảnh lát đá – crazy paving pattern) ; (c) đông đặc phổi (consolidation).
Một hình ảnh khác của bệnh nhân nhiễm Covid-19 được theo dõi qua các ngày: (a) ngày thứ 3 - kính mờ dưới màng phổi và ít đông đặc thùy dưới phổi phải; (b) ngày thứ 7 – tổn thương rộng với hình ảnh lát đá và một phần đông đặc; (c) ngày thứ 11 – một ít tổn thương kính mờ và vùng đông đặc mới dưới màng phổi; (d) ngày thứ 20 – còn ít tổn thương kính mờ và dải nhu mô (parenchymal bands).
Hình ảnh CT scan ở bệnh nhân viêm phổi do Covid-19 điển hình chủ yếu bắt đầu ở vùng nhỏ dưới màng phổi một bên hay hai bên thùy dưới phổi, tiến triển dần, nếu hồi phục sẽ còn lại hình ảnh kính mờ và dải nhu mô dưới màng phổi.
Bốn giai đoạn liên quan đến phổi được xác định trên CT scan:
- Trong giai đoạn đầu (0-4 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng): Đa số hình ảnh kính mờ ngoại vi thùy dưới một hoặc hai bên phổi.
- Trong giai đoạn tiến triển (5-8 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng): Trong giai đoạn này, tổn thương lan rộng đa thùy hai bên phổi với hình ảnh mờ và lát đá.
- Trong giai đoạn đỉnh điểm (9-13 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng): Tổn thương lan rộng đỉnh điểm với hình ảnh kính mờ, lát đá, đông đặc và dải nhu mô.
- Trong giai đoạn hấp thu (>14 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng): Tình trạng bệnh được kiểm soát và không còn hình ảnh lát đá nữa, hình ảnh kính mờ lan rộng được giải thích do sự hồi phục.
Qua đó có thể thấy tình trạng bệnh sẽ rất nghiêm trọng vào khoảng ngày thứ 10 sau khi có triệu chứng và nếu được kiểm soát thì sẽ dần hồi phục vào ngày thứ 14.
Nguồn tham khảo:
https://pubs.rsna.org/doi/10.1148/radiol.2020200370#fig2
https://pubs.rsna.org/doi/10.1148/radiol.2020200241
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2001272
BS CKI Nguyễn Thị Nhật Nữ
Khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Nhân dân 115
