Bệnh nhân đau hông lưng phải âm ỉ suốt 1 năm do thận ứ nước đã được Bệnh viện Nhân Dân 115 phẫu thuật thành công bằng phương pháp nội soi tạo hình khúc nối bể thận - niệu quản.
Bệnh nhân N.V.L, nam, sinh năm 1976, khởi phát triệu chứng đau hông
lưng phải âm ỉ khoảng 1 năm, đã đi khám nhiều nơi, ghi nhận tình trạng
thận ứ nước độ I, nhưng không ghi nhận sỏi hay u bướu đường tiết niệu.
Cách
nhập viện 4 tháng, bệnh nhân đến khám tại khoa Khoa Ngoại niệu - Ghép
thận, Bệnh viện Nhân dân 115 và được chẩn đoán hẹp khúc nối bể thận -
niệu quản phải. Bệnh nhân được các bác sĩ đặt ống thông JJ niệu quản
phải ngược dòng qua nội soi. Sau đó, tình trạng đau hông lưng phải giảm.
Sau 3 tháng, bệnh nhân được rút sonde JJ.
Tuy nhiên sau 2 ngày, tình trạng đau hông lưng phải tái phát kèm theo
sốt nhẹ 38 độ C. Bệnh nhân được nhập viện Bệnh viện Nhân dân 115 với
chẩn đoán viêm thận bể thận phải, hẹp khúc nối bể thận - niệu quản phải
độ II.
Bệnh nhân được điều trị kháng sinh,
kháng viêm trong vòng 7 giờ. Sau khi tình trạng ổn định (hết sốt, hết
đau hông lưng phải, bạch cầu máu về bình thường, marker phản ứng viêm
CRP máu bình thường, xét nghiệm nước tiểu và cấy nước tiểu âm tính) bệnh
nhân được các bác sĩ khoa Ngoại niệu - ghép thận, Bệnh viện Nhân dân
115 tiến hành phẫu thuật nội soi tạo hình khúc nối bể thận - niệu quản
phải. Ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi trong thời gian 2 giờ 30 phút.
Hình 1: Hình ảnh thận phải ứ nước do hẹp khúc nối bể thận - niệu quản trên phim chụp cắt lớp vi tính
Hình ảnh trong phẫu thuật
Hình 2: Đoạn hẹp khúc nối bể thận - niệu quản phải nhìn qua màn hình nội soi
Hình 3-4: Tiến hành xẻ dọc bể thận và niệu quản qua đoạn hẹp và khâu nối bể thận niệu quản kiểu V-Y
Sau
phẫu thuật, bệnh nhân diễn tiến ổn định, không sốt, dẫn lưu ra #10ml
dịch. Bệnh nhân đã được rút dẫn lưu, ra viện sau 4 ngày điều trị.
Hẹp
khúc nối bể thận niệu quản là bất thường phần nối bể thận và niệu quản,
gây cản trở nước tiểu từ thận xuống niệu quản, sự tắc nghẽn lưu thông
nước tiểu giữa bể thận với niệu quản dẫn đến việc bể thận bị giãn to,
còn gọi là thận ứ nước. Nếu không được chẩn đoán và điều trị, thận có
thể bị hủy hoại hoàn toàn. Bệnh thường gặp ở trẻ em, cũng có thể gặp ở
người lớn, nam gặp nhiều hơn nữ.
Nguyên nhân
của bệnh này: có thể do tắc hẹp bẩm sinh; do mạch máu chèn ép vào niệu
quản; do niệu quản cắm vào bể thận ở vị trí bất thường; do viêm nhiễm
tạo sẹo hẹp; do khối u lành hoặc ác tính của đường tiết niệu…
Bệnh
nhiều khi không có biểu hiển triệu chứng gì cho nên thường tiến triển
một cách âm thầm cho đến khi xuất hiện các biến chứng thận ứ nước, suy
thận. Cũng có khi người bệnh thấy đau hông lưng một bên, đau mơ hồ lâu
ngày hoặc đau quặn, đau cách hồi kèm với buồn nôn và nôn do hẹp khúc nối
bể thận - niệu quản khi uống nhiều nước hay dùng lợi tiểu; tiểu máu;
nhiễm trùng tiểu; sỏi bể thận.
Trên các
phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, niệu đồ tĩnh mạch, cắt lớp
vi tính có thể thấy hình ảnh bể thận trên chỗ hẹp giãn to trong khi niệu
quản dưới chỗ hẹp có kích thước bình thường.
Về
phần điều trị, các bệnh nhân bị hẹp khúc nối bể thận - niệu quản không
triệu chứng phát hiện tình cờ, thận ứ nước nhẹ (độ I), chức năng thận
chưa thay đổi nhiều thì có thể điều trị bảo tồn không phẫu thuật, nên
theo dõi thường xuyên.
Phẫu thuật được chỉ định khi có các triệu chứng, thận giãn to ứ nước (độ II, III) làm suy giảm nhiều chức năng của thận.
Các
phương pháp phẫu thuật tạo hình bể thận niệu quản hoặc cắt thận mất
chức năng có thể thực hiện nội soi hoặc mổ mở tùy theo chỉ định của các
bác sĩ chuyên khoa thận tiết niệu. Các phẫu thuật tạo hình khúc nối bể
thận - niệu quản có thể giúp cải thiện tình trạng ứ nước, cũng như chức
năng của thận về bình thường, do đó cần phát hiện bệnh sớm để có các chỉ
định điều trị cho phù hợp.
TS.BS Trương Hoàng Minh
- Trưởng khoa Ngoại niệu ghép thận Bệnh viện Nhân Dân 115