Phẫu thuật não, cứu chân liệt cho cụ bà

Sau khi bà N.T.H.(71 tuổi, ở An Giang) bị té đập đầu, bà bị nhức đầu nhiều và liệt chân phải, điều trị tại bệnh viện địa phương trong 4 ngày. Do tình trạng bệnh nhân không cải thiện nên được chuyển viện Bệnh viện Nhân Dân 115.

Tại đây, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhân tiếp xúc được, ít nói, vẻ mặt buồn bã, biểu hiện của rối loạn chức năng thùy trán; liệt chân phải hoàn toàn, sức cơ 0/5 và có tiền căn đái tháo đường type 2 - tăng huyết áp.

CT scan sọ não:
- Dập não trán 2 bên, điều này giải thích được hội chứng thùy trán.

- Máu tụ dưới màng cứng khe liên bán cầu bên trái cấp tính chèn ép vùng vỏ não cạnh trung tâm (paracentral lobule) điều này lý giải việc chân phải của bệnh nhân liệt hoàn toàn.

CT nhập viện với máu tụ khe liên bán cầu trái (gây liệt chân phải), dập não trán hai bên (gây hội chứng thùy trán)

Bà H. được chẩn đoán chấn thương sọ não dập não trán hai bên - máu tụdưới màng cứng khe liên bán cầu trái.

Các bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh Bệnh viện Nhân Dân 115 quyết định điều trị bảo tồn cho bệnh nhân, sau 10 ngày chụp CT scan kiểm tra. Kết quả chụp CT scan cho thấy dập não trán hai bên đã tự hấp thu, hội chứng thùy trán có cải thiện (bệnh nhân vui vẻ trở lại, nói chuyện bình thường).

Tuy nhiên chân phải của bệnh nhân vẫn liệt, sức cơ 0/5, trên MRI não cho thấy máu tụ khe liên bán cầu bên trái chuyển sang giai đoạn bán cấp và mãn tính (hình 2), đây là thời điểm tốt nhất để phẫu thuật cho bệnh nhân, vì nếu phẫu thuật lúc này thì chỉ cần gây tê tại chỗ, thời gian phẫu thuật ngắn và hiệu quả cải thiện vận động chân sẽ thấy được ngay trong lúc phẫu thuật.

Hình 2: MRI sau 2 tuần cho thấy dập não trán đã hấp thu tốt (bệnh nhân cải thiện hội chứng thùy trán. Máu tụ khe liên bán cầu trái qua giai đoạn mãn tính chèn ép tiểu thùy cạnh trung tâm (central lobule) trái gây liệt hoàn toàn chân phải.

Các bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh đã tiến hành gây tê tại chỗ, khoan sọ tối thiểu 01 lỗ trong phẫu thuật, sau khi dẫn lưu giảm chèn ép vùng vỏ não cạnh trung tâm thì chân phải của bệnh nhân không còn liệt ngay trong lúc phẫu thuật, chức năng vận động chân phải cải thiện ngay lập tức, sức cơ đạt 4/5.

02 ngày sau phẫu thuật bệnh nhân được xuất viện trong tình trạng tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh hiệu ổn, vết mổ khô, sức cơ chân phải 4/5, được hướng dẫn tiếp tục tập vật lý trị liệu. Kết quả là bệnh nhân có cải thiện ngoạn mục, vận động được chân phải sau phẫu thuật.

Theo phẫu thuật viên -TS.BS Nguyễn Văn Tuấn- Phó trưởng khoa Ngoại Thần kinh Bệnh viện Nhân Dân 115 thì máu tụ khe liên bán cầu sau chấn thương sọ não khá ít gặp, đặc biệt là khi máu tụ gây liệt một chân thì các bác sĩ cần lưu ý có thể máu tụ gây chèn ép tiểu thùy cạnh trung tâm võ não (cần phối hợp hình ảnh học phù hợp với lâm sàng để chẩn đoán chính xác).

Khi đã chẩn đoán xác định thì thời điểm phẫu thuật hiệu quả nên được lựa chọn là giai đoạn bán cấp, mãn tính vì các ưu điểm như: chỉ cần gây tê tại chỗ, thời gian phẫu thuật ngắn và hiệu quả cải thiện vận động chân sẽ thấy được ngay trong lúc phẫu thuật.

Khoa Ngoại Thần kinh - Bệnh viện Nhân Dân 115