Trước nhập viện một ngày người bệnh uống thuốc và vô tình nuốt phải viên thuốc còn vỏ, sau đó người bệnh đã tới cơ sở y tế gần nhà khám và nội soi để gắp viên thuốc ra nhưng không thành công. Người bệnh về nhà, tình trạng đau vùng cổ ngày càng tăng, không chịu được nên người bệnh tới Bệnh viện Nhân dân 115 để khám, người bệnh được chỉ định nội soi để chẩn đoán và điều trị.
Trong quá trình nội soi bác sĩ ghi nhận có một viên thuốc còn nguyên vỏ nằm kẹt ở thực quản trên, những cạnh sắc của vỏ viên thuốc chọc vào thành thực quản và gây tổn thương niêm mạc thực quản thành từng đường và gây xuất huyết rỉ rả, trường hợp này nếu không được lấy ra dị vật này sẽ gây thủng thực quản, áp xe trung thất và có thể gây tử vong.
Hình 1: Viên thuốc còn vỏ gây tổn thương niêm mạc thực quản
(hình bên trái) và viên thuốc sau khi được gắp ra ngoài (hình bên phải).
Do kích thước viên thuốc lớn nên bác sĩ đã dùng những dụng cụ chuyên biệt để gắp ra, tránh được tối đa việc làm cho tổn thương nặng hơn. Những dụng cụ này bao gồm: kìm răng cá sấu, mũ trùm…kìm răng cá sấu dùng để cố định dị vật còn mũ trùm dùng để bao phủ dị vật giúp tránh tổn thương niêm mạc ống tiêu hóa khi kéo dị vật ra ngoài.
Hình 2: Dụng cụ dùng để gắp dị vật sắc nhọn
Dị vật đường tiêu hóa là một cấp cứu thường gặp, hàng năm ở Hoa kỳ có khoảng 100.000 trường hợp nuốt phải dị vật được báo cáo. Ở Việt nam hiện chưa có con số thống kê cụ thể nhưng chỉ riêng Đơn vị nội soi Bệnh viện Nhân dân 115 trong năm 2019 có 60 ca dị vật ống tiêu hóa các loại được lấy ra thành công.
Có một điều khác biệt là nếu như ở Mỹ dị vật ống tiêu hóa được báo cáo phổ biến là có liên quan tới thức ăn (như xương cá, xương gà, tăm xỉa răng…) do vô tình nuốt phải, hoặc do cố tình nuốt (như ma túy), thì ở Bệnh viện Nhân dân 115 dị vật hay gặp hàng đầu lại chủ yếu là: viên thuốc còn vỏ, răng giả, xương, tăm xỉa răng…
Khi nói tới tai nạn uống phải viên thuốc còn vỏ chúng ta thường nghĩ rằng người bệnh không tỉnh táo, có rối loạn tâm thần thì mới có khả năng nuốt phải. Tuy nhiên, trong thực tế các trường hợp chúng tôi gặp hầu hết đều là người bình thường, hoàn toàn tỉnh táo và uống phải viên thuốc còn vỏ thường là do vội vàng, sơ ý.
Chúng ta thường có thói quen cắt thuốc ra để chia liều sau đó để lẫn lộn với các thuốc không còn vỏ, khi uống thuốc vội vàng không kiểm tra lại dẫn tới uống nhầm cả viên thuốc chưa lột vỏ. Vì vậy để tránh nguy cơ uống phải viên thuốc còn vỏ cần hạn chế tối đa việc cắt thuốc để chia liều, trước khi uống thuốc nên kiểm tra kỹ lại xem còn vỏ hay không, đặc biệt là những người phải uống nhiều loại thuốc cùng một lúc.
Tài liệu tham khảo: “Ingested foreign bodies and food impactions in adults” www.uptodate.com
BS CK2 Đinh Thu Oanh
Trưởng Đơn vị Nội soi, Bệnh viện Nhân dân 115
