Ông N.N.Đ, 47 tuổi, ở Quận 12, Tp. Hồ Chí Minh nhập viện Bệnh viện Nhân dân 115 vì hôn mê. Được biết người bệnh bị viêm xoang mạn tính, không có tiền sử bị đái tháo đường. Cách nhập viện 1 tuần, người bệnh đọc thông tin và đặt mua một lọ thuốc trị viêm xoang không rõ nguồn gốc trên mạng về uống.
Hình 1: Lọ thuốc không rõ nguồn gốc được người bệnh mua trên mạng
Sáng ngày nhập viện, người bệnh vẫn ăn uống và đi làm bình thường, sau đó lên cơn co giật, sùi bọt mép và mất ý thức. Người bệnh được đưa vào bệnh viện địa phương thử đường huyết rất thấp (không ghi trị số), được truyền Glucose ưu trương tĩnh mạch, chuyển viện Bệnh viện Nhân dân 115 và điều trị tại khoa Nội tiết.
Tại Bệnh viện Nhân dân 115, qua khám bệnh chúng tôi ghi nhận người bệnh tỉnh, tiếp xúc chậm, không có dấu yếu liệt chi.
Các cận lâm sàng nổi bật:
- Đường huyết mao mạch: 90 mg/dL; HbA1c 6.1%.
- CT sọ não: không ghi nhận bất thường.
- Điện tim: không ghi nhận bất thường
Người bệnh được chẩn đoán Hạ đường huyết nặng nghi do dùng thuốc không rõ nguồn gốc (có thể chứa các chất gây hạ đường huyết) và được tiếp tục điều trị nội khoa, duy trì Glucose 10%. Kết quả người bệnh đã hồi phục hoàn toàn, không để lại di chứng sau 3 ngày điều trị và được xuất viện.
Hình 2: ThS BS Võ Tuấn Khoa khám kiểm tra tình trạng
người bệnh trước khi xuất viện
Đây là trường hợp hạ đường huyết nghiêm trọng ở người khỏe mạnh mà nguyên nhân nhiều khả năng liên quan đến việc uống các thuốc không rõ nguồn gốc. Là bác sĩ trực tiếp điều trị cho người bệnh, qua tình huống trên tôi có một số khuyến cáo quan trọng dành cho người dân.
Các thuốc sử dụng trong y khoa nói chung giúp con người khỏe mạnh và sống thọ hơn. Thuốc được chia làm hai loại:
Thuốc kê đơn là thuốc do chính bác sĩ có chứng chỉ hành nghề kê và sau đó người bệnh đến nhà thuốc hay cơ sở y tế mua theo đúng đơn này.
Thuốc không kê đơn (gọi là OTC viết tắt từ chữ Over-the-counter) có thể mua tại siêu thị, cửa hàng tiện dụng hay nhà thuốc. Các thuốc này thường chứa các chất bao gồm vitamin, khoáng chất, dinh dưỡng bổ sung, thảo dược, thuốc nhuận trường, thuốc cảm cúm và thuốc giảm dịch vị ở dạ dày.
Tất cả các loại thuốc đều có lợi ích và rủi ro cho người sử dụng. Lợi ích có thể bao gồm chữa lành bệnh, giảm đau…Rủi ro là những triệu chứng hay cảm giác không mong muốn có thể xảy ra cho người bệnh còn gọi là tác dụng phụ. Tác dụng phụ này có thể ở mức độ nhẹ như chán ăn, khô miệng…và nặng như suy gan cấp, suy thận cấp, thậm chí tử vong.
Ngày nay do internet phát triển mạnh mẽ nên thương mại điện tử cũng phát triển, nhất là việc bán trực tuyến các thuốc. Người tiêu dùng nên áp dụng các cách thức sau đây để nhận diện thuốc kém chất lượng khi mua trực tuyến.
Trước khi quyết định mua:
Tra cứu trang website của thuốc đó, cùng với số điện thoại. Nếu cần phải gọi điện thoại xác nhận, yêu cầu gửi thông tin cung cấp giấy tờ đăng ký thuốc, giấy chứng nhận của Bộ Y tế Việt Nam về chất lượng thuốc và lưu hành thuốc qua email hoặc qua tin nhắn. Nếu bên bán từ chối hoặc trả lời qua loa thì không nên mua ngay từ đầu.
Khi nhận thuốc lúc giao hàng: kiểm tra bằng các cách thức sau đây.
1. Kiểm tra sản phẩm bên ngoài bằng mắt thường
Kiểm tra gói hàng có dấu hiệu nghi ngờ khác với thông thường.
Kiểm tra tem chống giả.
Kiểm tra nơi in địa chỉ công ty sản xuất, số lô, ngày sản xuất và ngày hết hạn.
Kiểm tra chữ in có sắc nét, đồng bộ không.
2. Kiểm tra nguồn gốc của thuốc bằng cách quét mã QR.
Tóm lại người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng các thuốc một cách tùy tiện vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của minh. Nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ/dược sĩ để có khuyến cáo phù hợp.
Tài liệu tham khảo
https://www.nia.nih.gov/health/safe-use-medicines-older-adults
https://www.pharmapproach.com/how-to-identify-fake-drugs/
Thạc sĩ Bác sĩ Võ Tuấn Khoa
- Khoa Nội tiết Bệnh viện Nhân dân 115
