Logo Bệnh viện Nhân dân 115
01/07/2019 00:58

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh: Ung thư thận, điều trị ra sao?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh - trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Nhân dân 115 chia sẻ với bạn đọc AloBacsi những thông tin hữu ích về vấn đề “Ung thư thận, điều trị ra sao?” và các dấu hiệu nhận biết sớm.

Ung thư luôn là chữ đáng sợ, là nỗi ám ảnh đối với mọi người. Ung thư thận cũng vậy. Nguyên nhân vì sao, gồm những dạng nào, điều trị ra sao, có hiệu quả không, có thể phòng ngừa được không?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh - trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Nhân dân 115 chia sẻ với bạn đọc AloBacsi những thông tin hữu ích về vấn đề “Ung thư thận, điều trị ra sao?”.

NỘI DUNG BUỔI TƯ VẤN

1. Theo số liệu WHO năm 2018, Việt Nam có khoảng 2.400 ca mắc mới ung thư thận, trong đó có hơn 1.300 ca tử vong, chiếm trên 55%. BS có nhận định như thế nào về thông tin này? Đây có phải là ung thư hiếm gặp hay không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Ung thư thận là loại ung thư rất đáng sợ vì khi được phát hiện, tỷ lệ tử vong rất cao. Và đây cũng là nỗi ám ảnh, nỗi lo của nhiều người không may mắc các bệnh lý về thận, không phân biệt được đang mắc lao thận hay ung thư thận hoặc các bệnh có u lành tính khác.

Nếu nói 1 cách chính xác, theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới WHO năm 2018, Việt Nam có khoảng 2.400 ca mắc mới ung thư thận, trong đó có hơn 1.300 ca tử vong, chiếm trên 55%. Vào năm 2012, ung thư thận được xếp hạng 21, tuy nhiên đến năm 2018, ung thư thận nhảy lên vị trí thứ 17 trong bảng xếp loại ung thư ở Việt Nam và tần suất mắc bệnh khoảng 1,5/100.000 dân.

Đây không phải là loại ung thư phổ biến, tuy nhiên cũng không phải là ít gặp và có xu hướng tăng trong dân số nước ta. Do đó, chúng ta cũng cần quan tâm đến nó.



2. Ung thư thận gồm những loại nào, thưa BS? Hướng điều trị những loại ung thư này có khác nhau không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Có rất nhiều loại ung thư khác nhau, thường được đánh giá qua các giai đoạn bệnh, giải phẫu bệnh lý hoặc tế bào của ung thư thận, bao gồm:

+ 80-85% là ung thư biểu mô tế bào thận (được viết tắt là RCC). Tuy nhiên, RCC còn được chia ra nhiều thể khác nhau.

+ 8% là ung thư tế bào chuyển tiếp (được viết tắt là TCC). Đây là dạng ung thư có thể từ tuyến niệu dụng chuyển hóa lên.

+ 5-6% là bướu Wilms và Sarcoma ở thận. Và dạng bướu Sarcoma ở thận thường được gặp ở trẻ em.

Chiến lược điều trị ở tất cả các loại ung thư này về cơ bản tương đối giống nhau. Chỉ sau khi điều trị những bước đầu về phẫu thuật thì có thể khác nhau trong điều trị.


Ung thư thận - Ảnh: AloBacsi tổng hợp

3. Nguyên nhân của ung thư thận là gì, thưa BS? Ung thư thận có liên quan với bệnh suy thận mạn không? Vì sao tỷ lệ nam giới mắc ung thư thận cao gấp đôi nữ giới ạ?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Cho đến thời điểm này vẫn chưa có các dữ liệu chứng minh nguyên nhân gây nên ung thư là gì. Thay vào đó, người ta sẽ xác định dựa trên các yếu tố nguy cơ cao có khả năng gây ra bệnh ung thư.

Các yếu tố nguy cơ cao thường xảy ra trên các bệnh nhân hút thuốc lá nhiều, hay bệnh nhân thường tiếp xúc với các loại hóa chất có chứa benzyl acetate hoặc những bệnh nhân bị béo phì,…

Một số trường hợp được ghi nhận có tính di truyền, như: bệnh nhân có nhiễm sắc thể dòng trội ở trong hội chứng Von Hippel- Lindau. Ung thư biểu mô tế bào thận thường xuất hiện ở bệnh nhân có rối loạn gen VHL. Carcinoma thận dạng nhú di truyền có liên quan gen Met,…

Ung thư thận không có mối liên quan với suy thận mạn. Suy thận mạn là bệnh nội khoa mạn tính về thận nên không có khả năng dẫn đến ung thư thận. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân bị ung thư thận thì có khả năng gây ra suy thận mạn, do sự phá hủy các tế bào ung thư thận.

Tỷ lệ nam giới ung thư thận cao hơn nữ giới có lẽ do tỷ lệ hút thuốc và tiếp xúc hóa chất độc hại ở nam giới cao hơn.


4. Xin BS cho biết các biểu hiện để chúng ta nghi ngờ ung thư thận? Tiểu ra máu, đau lưng dưới, sụt cân đột ngột có phải là dấu hiệu nhận biết ung thư thận không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Những dấu hiệu nghi ngờ ung thư thận được biểu hiện bằng những hội chứng cận ung thư như: suy kiệt, sụt cân, đổ mồ hôi về đêm, thiếu máu, sốt, đau nhức cơ bắp,... có thể là những triệu chứng khởi đầu hay là hội chứng cận ung thư.

Để chẩn đoán ung thư thận, dựa trên các triệu chứng: tiểu ra máu, bệnh nhân đau vùng hông lưng, ngoài ra khi bệnh nhân sờ vùng hông lưng có thể cảm giác bập bềnh hay sờ chạm đến cục bướu.

Tuy nhiên, những triệu chứng này chỉ thể hiện trên khoảng 10% bệnh nhân. Còn 25% bệnh nhân đến khám khi bệnh đã có những dấu hiệu của hạch di căn xa như hạch di căn thượng đòn,... và các triệu chứng thể hiện ở các cơ quan do di căn tới phổi, trung thất,... Đây là những trường hợp rất đáng tiếc khi bệnh nhân đến với bệnh viện chúng tôi.


5. Hiện nay có thể tầm soát ung thư thận bằng những phương pháp nào, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Do tỷ lệ mắc bệnh và tử vong còn thấp nên việc tầm soát đối với ung thư thận chưa được khuyến cáo tầm soát trên diện rộng. Siêu âm ổ bụng trong những trường hợp khám định kỳ cũng là một phương pháp ít chi phí và có thể dễ phát hiện được ung thư thận. Nếu nghi ngờ có những bất thường ở thận khi siêu âm thì có thể thực hiện các biện pháp đi kèm như chụp MRI, CT,...

6. Tại bệnh viện Nhân dân 115, ung thư thận được điều trị như thế nào? Xin BS chia sẻ thêm về phương pháp Cryotherapy và RFA?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Sơ lược về các phương pháp điều trị, ung thư thận là ung thư ở dạng đặc nên khi bệnh nhân đến với chúng tôi mà được phát hiện ra ung thư thận, thì sẽ được điều trị bằng các phương pháp:

- Ưu tiên phẫu thuật: tùy theo kích cỡ, độ lớn của khối u mà có thể cắt bỏ một phần hay toàn bộ thận bằng phương pháp mổ hở hoặc mổ nội soi. Thậm chí, có thể sử dụng hệ thống Robot Da Vinci để phẫu thuật cho ung thư thận. Đây là phương pháp phẫu thuật duy nhất có khả năng chữa khỏi ung thư biểu mô tế bào thận.

- Ngoài ra, các phương pháp khác được gọi là những phương pháp xâm lấn tối thiểu hay những phương pháp điều trị triệu chứng giảm nhẹ cho bệnh nhân thì có rất nhiều. Chẳng hạn như điều trị xâm lấn tối thiểu trong những trường hợp khối ung thư rất nhỏ và bệnh nhân có thể có những bệnh lý nội khoa khác đi kèm, không thể tiến hành phẫu thuật được thì chúng ta có thể sử dụng con dao lạnh, sử dụng bằng khí nitơ lỏng để điều trị - gọi là Cryotherapy. Hoặc sử dụng RFA- đốt bằng sóng siêu âm cao tần.

Bên cạnh đó còn có kỹ thuật Hifu là một trong những phương pháp hiện đại nhất hiện nay, sử dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao, tác động đến lớp SMAS theo cơ chế nhiệt ổn định (khoảng 60-70 độ C) để đốt u nhỏ hoặc u quá lớn, bệnh nhân không thể dùng phẫu thuật giảm nhẹ các triệu chứng.

Minh họa 4 giai đoạn ung thư thận - Ảnh: AloBacsi tổng hợp


- Phương pháp xạ trị vào vùng có khối u thận nhằm giảm nhẹ khối u, tránh gây chèn ép, đau đớn cho bệnh nhân.

- Tại bệnh viện Nhân dân 115 còn sử dụng phương pháp nút mạch đi từ động mạch chủ bụng lên, nút vào các mạch máu tới khối u trên nguyên lý các mạch máu tới khối u đã được nút rồi sẽ bị teo lại và rụng ra.

- Bên cạnh đó, sử dụng phương pháp toàn thân như điều trị bằng hệ thống miễn dịch IFN alpha, Nivolumab - liệu pháp miễn dịch,...

Nếu bệnh nhân ở giai đoạn tiến xa không thể làm gì được nữa, chúng tôi có thể kết hợp với hóa trị bằng điều trị đơn chất sẽ ít tác dụng hơn hóa trị bằng điều trị đa chất đối với ung thư thận.

- Sử dụng thuốc nhắm trúng đích hoặc thuốc ức chế để điều trị cho bệnh nhân ung thư thận.

Hiện nay, chúng tôi sử dụng rất nhiều phương pháp bổ trợ lẫn nhau để điều trị ung thư thận. Tuy nhiên, tất cả những phương pháp trên đều khuyến cáo cho bệnh nhân không đủ khả năng phẫu thuật với nhiều lý do về bệnh lý nội khoa. Như tôi đã trình bảy ở trên, phẫu thuật triệt để, phẫu thuật cắt thận bán/ toàn phần vẫn là phương pháp điều trị chủ yếu.


7. Được biết đã có trường hợp bệnh nhân đã cắt bỏ quả thận bị ung thư, nhưng nhiều tháng sau đó ung thư tiếp tục di căn sang quả thận còn lại, lan ra đường tiết niệu và bàng quang. Vì sao lại như thế ạ? Và theo BS thì hướng điều trị tiếp theo sẽ như thế nào?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Trường hợp này có 2 lý do có thể xảy ra:

- Đây là một khối ung thư từ ban đầu mà ung thư này bị tái phát trở lại do lấy không hết khối ung thư. Sau đó di căn vào các cơ quan khác nhau, trong đó có thận- một trong những cơ quan có thể di căn.

- Bệnh nhân có thể bị ung thư thận ở quả thận còn lại và không liên quan đến các bệnh lý cũ.

Vì thế, cần kiểm tra, đánh giá kỹ các nguyên nhân, tùy mỗi lý do chúng ta sẽ có những phương hướng điều trị khác nhau. Nếu từ lý do 1 thì hướng điều trị tiếp theo là điều trị toàn thân hoặc các phương pháp tôi đã trình bày ở câu hỏi số 6. Nếu từ lý do thứ 2, có thể xem xét phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu bằng phương pháp RFA, Cryotherapy.


Thận bị ung thư - Ảnh tư liệu


8. Theo BS, những ai nên tầm soát ung thư thận ạ?

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh:

Ung thư thận là ung thư ít gặp, vì thế, để đặt vấn đề tầm soát trên diện rộng thì hiện nay chúng ta chưa triển khai. Tuy nhiên, tuổi trung bình của những bệnh nhân ung thư thận đa phần xảy ra ở độ tuổi 55-60 tuổi, thường trên 65 tuổi. Chính vì lý do đó, những người trên 65 tuổi được khuyến cáo tầm soát ung thư thận.

Siêu âm bụng là một trong những giải pháp được ưu tiên hàng đầu với chi phí thấp nhằm phát hiện ra những tổn thương để đưa ra các hướng điều trị tiếp theo. Nếu siêu âm và không phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, từ 6 tháng đến 1 năm nên đi tầm soát lại bằng phương pháp siêu âm ổ bụng.

9. Để phòng ngừa ung thư thận, chúng ta nên làm gì, thưa BS?

Để phòng ngừa ung thư thận, chúng ta cần xét những yếu tố nguy cơ cao có thể dẫn đến ung thư, ngoại trừ một số nguyên nhân từ di truyền, không thể phòng ngừa được. Vì vậy, bệnh nhân có thể đi làm các xét nghiệm về đột biến gen để nhận biết được ung thư thận.

Ngoài ra, chúng ta có thể chủ động phòng ngừa các nguyên nhân có thể gây ra ung thư thận như hạn chế hút thuốc lá (kể cả người hút thuốc lá chủ động hay bị động), hạn chế tiếp xúc với các hóa chất thơm (như benzen, xăng dầu,...), tăng cường tập luyện thể dục, giảm lượng mỡ thừa,...


~~~~~~~~
Hy vọng qua những chia sẻ của BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh - Trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân sẽ giúp quý vị hiểu rõ hơn về bệnh ung thư thận, nguyên nhân, cách điều trị và phương pháp phòng ngừa. Thay mặt bạn đọc, xin chân thành cảm ơn bác sĩ!.

Thực hiện: Hồng Nhung - Minh Khuê
Ảnh: Hồng Nhung
Theo Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn
TỔNG ĐÀI ĐẶT LỊCH KHÁM BỆNH

028 1080