Logo Bệnh viện Nhân dân 115
17/02/2018 01:45

Dưỡng sinh - Ẩm thực mùa Tết

Ăn uống là nguồn cung cấp dinh dưỡng chủ yếu cho cơ thể, giúp cơ thể phòng bệnh, giữ gìn sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.
Danh y Tôn Tư Mạo có nói: “Cái gốc của cơ thể khỏe mạnh là phải chú ý đầu tư vào ăn uống”.

Ẩm thực mùa Tết. Nguồn: Internet

Bước vào mùa xuân càng cần phải chú ý đến việc ăn uống, bởi vì thời tiết đang chuyển dần từ mùa đông rét lạnh sang mùa xuân ấm áp thì cơ quan nội tạng của cơ thể sẽ phải có những thay đổi cho phù hợp để ôn hòa nhiệt độ cơ thể. Sự ấm dần của thời tiết làm cơ thể muốn hoạt động nhiều hơn, hiện tượng này liên quan đến hệ thống tuần hoàn, thần kinh, bài tiết… dẫn đến chức năng tiêu hóa cũng tăng lên. Để tiêu hóa tốt vào mùa Tết, khi thời tiết chuyển từ Đông sang Xuân, chúng ta cần điều chỉnh chế độ ăn uông hợp lý sẽ tốt cho cơ thể.

Dựa vào ngũ vị chọn thức ăn, ngũ vị theo Đông y là chỉ các vị chua, đắng, ngọt, cay, mặn phối hợp cùng với Can (xuân), Tâm (hạ), Tỳ (trưởng hạ), Phế (thu), Thận (đông), tuy nhiên các vị khác nhau thì tác dụng cũng khác nhau.
Mùa Tết là mùa lễ hội ăn uống, rượu bia nhiều, giờ giấc không điều độ dễ dẫn đến tổn hại khí huyết.

Mùa Xuân chủ về Phong, có tính di chuyển, kết hợp ẩm thấp dễ gây phong hàn thấp nên ra đường cần phải mặc đủ ấm.

Luyện tập thể lực điều độ, tốt nhất là đi bộ, luyện tập dưỡng sinh, yoga, thái cực quyền… tập hít thở không khí trong lành để luyện tinh khí. Theo lý luận Đông y thì mùa xuân ứng với màu xanh là một trong ngũ sắc, đi vào Can kinh.
Can tàng huyết, điều tiết huyết mạch trong cơ thể, Can chủ sơ tiết, làm sơ thông phát tán, làm khí huyết điều hòa. Thực phẩm màu xanh vào Can có tác dụng dưỡng Can huyết. Trong “Bản thảo cương mục” có ghi chép tỉ mỉ, khả năng sơ can, tàng huyết bổ dưỡng khí huyết, tăng cường sức khỏe của con người, dưỡng can huyết bổ Thận, phòng chống lão hóa.

Món ăn ngày Tết thường chứa nhiều chất béo ngọt, giàu calo như bánh chưng chả giò, bánh kẹo nước ngọt… làm ảnh hưởng công năng vận hóa của Tỳ Vị gây thẩm thấp đình trệ, ăn nhiều muối sẽ ảnh hưởng Thận.

Các loại thực phẩm mùa xuân có hàm lượng dinh dưỡng tốt: thịt gà, đậu nành, hạt bí, rau hẹ, đậu phộng, gan dê, táo tươi, dầu các loại đậu, ngao sò, tảo biển.

Các loại rễ vỏ rau xanh hấp thu dinh dưỡng tốt: Các chuyên gia cho rằng ăn ngưu bàng, ngó sen, cà rốt, củ cải, rễ bách hợp, khoai lang, cải thìa… giúp cơ thể khỏe mạnh.

Các loại rượu ngâm có tác dụng bồi bổ khí huyết phù hợp với khí tiết theo mùa:

Rượu nhân sâm: Nhân sâm 50gr, rượu trắng 0,5 lít. Ngâm chung khoảng > 7 ngày là uống được, ngày uống 2 lần, lần 5ml. Tác dụng bổ nguyên khí, bổ tỳ ích khí, an thần.

Rượu dưỡng sinh: Đương quy 30gr, cúc hoa 30gr, vỏ quế 24gr, kỷ tử 120gr, cơm rượu 3500gr. Tác dụng bổ huyết dưỡng âm tăng cường sinh lực.

Rượu chữa bách bệnh kéo dài tuổi thọ: Hoàng tinh, lá tùng mỗi thứ 2kg, thiên môn đông 1,5kg, kỷ tử 2,5kg, các loại trên cho nước ngập thuốc nấu một ngày để nhỏ lửa, sau đó đem ủ như ủ rượu, uống trước ăn 1 ly nhỏ, giúp ích khí dưỡng âm, bổ gan thận, trừ bệnh kéo dài tuổi thọ.

Rượu nhung hươu: Nhung hươu 50gr, 500ml rượu trắng, cho nhung hươu vào rượu ngâm 10 ngày trở lên là có thể uống được, uống ngày 2 lần, mỗi lần 5mL. Tác dụng sinh tinh tủy, khỏe gân cốt, tăng cường trí nhớ.

Rượu ngâm câu kỷ tử: Câu kỷ tử 500g, ngâm với 1lít rượu trắng, 7 ngày sau chắt lấy nước, bã bỏ đi, uống lượng vừa phải có thể bổ hư, tăng cường sức khỏe, trừ  mệt nhọc.

Rượu địa hoàng: Địa hoàng 100gr, gạo nếp 500gr; cả hai sao vàng rải ra cho nguội, cho vào đồ dựng nồi cho rượu vào trộn đều, ủ đến khi ngấu thì cho ra ép lọc lấy nước, mùa đông hâm ấm lên uống ngày 3 chén; có tác dụng đại bổ, làm người trẻ trung, tóc khỏe.

Vạn linh chí bảo tiên tửu: Dâm dương hoắc 300gr, tiên mao 120gr, nhục thung dung 120gr, đương quy 240gr, hoàng bách 60gr, tri mẫu 60gr, cho các loại thuốc trên ngâm vào 7,5 lít rượu vàng, nấu khoảng một giờ, chôn xuống đất 3 ngày 3 đêm, để tiếp 7 ngày nữa thì vớt thuốc ra, phơi khô nghiền thành bột, vo thành viên, rượu và thuốc uống cùng lúc, có tác dụng bổ thận sinh tinh, trợ dương bổ âm…

Ngày Tết, ngày xuân cơ thể con người hoạt động thuận theo quy luật khí hậu thời tiết, phù hợp theo triết lý phương đông “xuân sinh, hạ trưởng, thu thu, đông tàng”. Biết dưỡng sinh ẩm thực đúng cách ta vừa khỏe mạnh ,vừa phòng ngừa bệnh tật.

BS.CK1 Đinh Thị Thanh Nhàn
Khoa Y học cổ truyền và Phục hồi chức năng - BV Nhân dân 115

TỔNG ĐÀI ĐẶT LỊCH KHÁM BỆNH

028 1080