Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ báo cáo rằng phản ứng miễn dịch của người hiến máu đối với vắc-xin không bị gián đoạn khi cho máu và không làm giảm khả năng bảo vệ của kháng thể chống lại SARS-CoV-2. Ngoài ra, có thể hiến máu có kháng thể từ vắc-xin.
Những đối tượng nên và không nên hiến máu
Bạn có thể hiến máu bất cứ lúc nào sau tiêm chủng vắc-xin COVID-19, miễn là bạn cảm thấy khỏe mạnh, không cần chờ đợi thời gian giữa việc tiêm và hiến máu.
Theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, máu cũng có thể được hiến tặng giữa liều vắc-xin thứ nhất và thứ hai nếu là người cho không gặp bất cứ tác dụng phụ nào từ vắc-xin như đau cơ, nhức đầu, sốt... Việc hiến máu có thể tiếp tục sau khi hết các tác dụng phụ.
Mặc dù hiến máu là cách tuyệt vời để giúp đỡ những người đang phải đối mặt với tình trạng sức khỏe nguy cấp, song không phải ai cũng có đủ điều kiện hiến máu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên rằng, bạn không nên hiến máu nếu: mắc bệnh cúm, đau họng, cảm lạnh hoặc các bệnh nhiễm trùng khác; vừa thực hiện một thủ thuật nha khoa, phải đợi 24 giờ trước khi hiến máu; gần thời điểm hiến máu có du lịch đến các quốc gia có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng; quan hệ tình dục không an toàn, nguy cơ cao trong 12 tháng qua; không bị nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền máu khác (virus viêm gan B, viêm gan C, giang mai...); người sử dụng các loại thuốc, chất kích thích; người đã từng sinh con trong vòng 9 tháng qua, phụ nữ có thai, đang cho con bú.
Về hiến tặng huyết tương hồi phục: trong thời kỳ đầu của đại dịch, các kháng thể từ huyết tương người tặng thu được từ những người hồi phục sau COVID-19 (gọi là huyết tương dưỡng), được cho là có lợi trong việc điều trị dịch bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng không phải như vậy. Do đó, theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, những người đã được chủng ngừa COVID-19 không đủ điều kiện hiến huyết tương dưỡng trong thời điểm này.
Các hình thức hiến máu
Có một số hình thức hiến máu khác nhau: máu toàn phần, huyết tương và tiểu cầu. Mỗi loại có các yêu cầu và điều kiện cụ thể. Hiện ở Việt Nam chủ yếu có 2 hình thức hiến máu là hiến máu toàn phần và hiến tặng tiểu cầu.
Hiến máu toàn phần: Máu toàn phần chứa các tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương.
Điều kiện hiến máu toàn phần: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến máu; tuổi từ 18 - 60; cân nặng: ≥ 42kg với nữ và ≥ 45kg với nam; lượng máu hiến mỗi lần không quá 9ml/kg cân nặng; huyết sắc tố ≥ 120g/l; sau khi hiến máu, cần tối thiểu 12 tuần để có thể tiếp tục hiến máu hoặc tiểu cầu.
Hiến tặng tiểu cầu: Tiểu cầu là thành phần đông máu của máu, giúp cơ thể cầm máu khi bị thương. Hiến tặng tiểu cầu rất hữu ích đối với những bệnh nhân ung thư, mắc bệnh mạn tính hay bị chấn thương.
Điều kiện hiến tặng tiểu cầu: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến máu; tuổi: từ 18 - 60; có cân nặng từ 50kg trở lên; đáp ứng các tiêu chuẩn về sức khỏe: huyết áp, lượng huyết sắc tố, số lượng tiểu cầu... (được khám, xét nghiệm trước khi tham gia hiến tiểu cầu); kích thước tĩnh mạch phù hợp; đã hiến máu trước đó 12 tuần hoặc đã hiến tiểu cầu trước đó 3 tuần; sau khi hiến tiểu cầu, cần 3 tuần để hiến lần tiếp theo.
Ý nghĩa của việc hiến máu
Cho đến nay, máu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Các bác sĩ dựa vào nguồn máu được hiến tặng để cứu sống các bệnh nhân. Các cơ sở y tế dựa vào nguồn cung cấp máu từ người hiến để đáp ứng nhu cầu bệnh nhân, đảm bảo nguồn máu dự trữ cho các trường hợp khẩn cấp.
Truyền máu được sử dụng trong phẫu thuật, trong các chấn thương, bệnh nhân ung thư, bệnh mạn tính hay các bệnh nhân có bệnh lý rối loạn máu như: thiếu máu hồng cầu hình liềm, máu khó đông...
Hiến máu không chỉ là một việc làm có ích cho xã hội mà còn mang lại nhiều sức khỏe cho người hiến tặng như tạo trạng thái tinh thần tích cực, tâm lý thoải mái, giảm quá tải sắt cho cơ thể, tăng tạo máu mới, giảm nguy cơ đột quỵ... Trong thời điểm dịch bệnh căng thẳng, nguồn máu dự trữ tại các bệnh viện trở nên khan hiếm, do đó khuyến khích những người có đủ điều kiện nên tham gia hiến máu. Những người đã tiêm phòng COVID-19 cũng có thể hiến máu như bình thường.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM
